છોકરાઓ કરતાં ટીનેજ છોકરીઓમાં વધ્યું સિગારેટનું વ્યસન! જાણો- શું છે કારણો સિગારેટ પીવી સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે.
સિગારેટના પેકેટ પર કાયદાકીય ચેતવણી લખેલી છે, પરંતુ તેમ છતાં યુવાનોમાં વ્યસનનું પ્રમાણ વધી રહ્યું છે. કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયનો નવો રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે છેલ્લા એક દાયકામાં ભારતમાં સિગારેટ અને બીડી પીનારા સગીર છોકરાઓ અને છોકરીઓની સંખ્યામાં વધારો થયો છે.
‘ભારતમાં તમાકુ નિયંત્રણ 2022’ શીર્ષક હેઠળના આ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે દેશભરમાં તમાકુનું સેવન કરનારા લોકોની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે, પરંતુ સિગારેટ અથવા બીડીનું સેવન વધ્યું છે. ચિંતાજનક બાબત એ છે કે હવે યુવતીઓમાં સિગારેટ અને બીડી પીવાનું વ્યસન ઝડપથી વધી રહ્યું છે.
આ રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે 2009 થી 2019 ની વચ્ચે એટલે કે 10 વર્ષમાં ધૂમ્રપાન કરતી છોકરીઓની સંખ્યા બમણી થઈ ગઈ છે. ધૂમ્રપાન કરનારા છોકરાઓની સંખ્યામાં પણ વધારો થયો છે, પરંતુ તેટલો નથી.
ધૂમ્રપાન વિશે શું માહિતી બહાર આવી?
સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયના હાલમાં જ બહાર પડેલા આ રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે 2009માં દેશમાં 2.4% છોકરીઓ ધૂમ્રપાન કરતી હતી. જ્યારે 2019માં તે વધીને 6.2% થઈ ગયો. એટલે કે, આ 10 વર્ષમાં ધૂમ્રપાન કરતી છોકરીઓની સંખ્યામાં 3.8%નો વધારો થયો છે.
તેવી જ રીતે, 2009 માં, 5.8% છોકરાઓ ધૂમ્રપાન કરતા હતા. 2019 માં તેમની સંખ્યા વધીને 8.1% થઈ. એટલે કે, 10 વર્ષમાં ધૂમ્રપાન કરનારા છોકરાઓની સંખ્યામાં 2.3%નો વધારો થયો છે.
જો આ રીતે જોવામાં આવે તો 10 વર્ષમાં ધૂમ્રપાન કરનારા છોકરાઓની સંખ્યા છોકરીઓ જેટલી વધી નથી.
બીજી બાબત ચિંતામાં વધારો કરે છે
આ રિપોર્ટમાં વધુ એક બાબત છે જે ચિંતામાં વધારો કરે છે. આ રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે નવી પેઢી વધુ ઝડપથી ધૂમ્રપાનની લતમાં લાગી રહી છે. અને તે પણ ખાસ કરીને છોકરીઓમાં.
રિપોર્ટ અનુસાર, 2017માં 1.5% પુખ્ત મહિલાઓ ધૂમ્રપાન કરતી હતી. જ્યારે 2019માં 6.2% છોકરીઓ ધૂમ્રપાન કરતી જોવા મળી હતી. આ દર્શાવે છે કે આવનારી પેઢી વધુને વધુ ધુમ્રપાનની આદી બની રહી છે.
જો કે, આ રિપોર્ટમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે સમગ્ર દેશમાં તમાકુનો ઉપયોગ કરનારાઓની વસ્તીમાં ચોક્કસપણે ઘટાડો થયો છે, પરંતુ આ મોટાભાગે એવા લોકો છે જેમણે ગુટખા અને પાન મસાલાનો ત્યાગ કર્યો છે. 2009 માં, વસ્તીના 14.6% લોકોએ અમુક તમાકુ ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કર્યો હતો. 2009 માં આવી વસ્તી ઘટીને 8.4% થઈ ગઈ.
છોકરીઓમાં સિગારેટનું વ્યસન કેમ વધી રહ્યું છે?
આના ઘણા કારણો છે. પબ્લિક હેલ્થ ફાઉન્ડેશન ઓફ ઈન્ડિયા સાથે સંકળાયેલા પ્રોફેસર મોનિકા અરોરાએ એક અંગ્રેજી વેબસાઈટને જણાવ્યું કે નવી પેઢી સિગારેટ પીવાને કુલ માને છે. આજકાલ છોકરીઓ પણ છોકરાઓ સાથે હરીફાઈ કરવા અને તેમના જેવા શાનદાર દેખાવા માટે સિગારેટ પીવા લાગી છે. આ સિવાય છોકરાઓની જેમ છોકરીઓ પણ પોતાનો ગુસ્સો ઠંડો કરવા માટે સિગારેટ પીતી હોય છે. જ્યારે, આવું કંઈ થતું નથી.
નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે આજકાલ ફિલ્મોમાં મહિલા કલાકારોને સિગારેટ પીતી બતાવવામાં આવે છે, જેના કારણે છોકરીઓમાં ધૂમ્રપાનની લત વધી રહી છે.
છેલ્લા ઘણા વર્ષોમાં ભારતમાં પણ ઈ-સિગારેટનું ચલણ ઝડપથી વધ્યું છે. તેઓ સામાન્ય સિગારેટ કરતાં ઓછા નુકસાનકારક હોવાનો દાવો કરવામાં આવે છે, પરંતુ એવું નથી.
આ સિવાય 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકોને તમાકુની બનાવટો વેચવી એ કાયદેસરનો ગુનો છે, પરંતુ તેમ છતાં દુકાનદારો આવા લોકોને આડેધડ સિગારેટ અને બીડી વેચે છે. સિગારેટ પીનારા 45% કિશોરોએ સ્વીકાર્યું છે કે તેમની નાની ઉંમરને કારણે દુકાનદારે તેમને સિગારેટ કે બીડીની ના પાડી ન હતી.
સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલું જોખમી?
પાન મસાલો, ગુટખા કે સિગારેટ અને બીડી પીવી એ સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ નુકસાનકારક છે. તમાકુ ચાવવાથી કે ધૂમ્રપાન કરવાથી કેન્સર, શ્વસન સંબંધી રોગ, હૃદયરોગ અને સ્ટ્રોકનું જોખમ વધી જાય છે.
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) અનુસાર, ભારતમાં લગભગ 27 કરોડ લોકો એવા છે જેઓ કોઈને કોઈ તમાકુ ઉત્પાદન અથવા અન્યનું સેવન કરે છે. ભારતમાં દર વર્ષે 13.5 લાખ લોકો તમાકુના કારણે મૃત્યુ પામે છે.
આરોગ્ય મંત્રાલયના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ધૂમ્રપાન ન કરનારાઓની સરખામણીમાં ધૂમ્રપાન કરનારાઓમાં અકાળ મૃત્યુનું જોખમ 31% થી 55% વધી જાય છે.
આ સિવાય ધૂમ્રપાન કરનારા અથવા તમાકુનું સેવન કરનારા પુરૂષો અને સ્ત્રીઓના પ્રજનન અંગોને પણ અસર થાય છે. સગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ધૂમ્રપાન કરવાથી પ્રિમેચ્યોર ડિલિવરીનું જોખમ પણ વધી જાય છે. આ સિવાય ડિલિવરી દરમિયાન બાળક કે માતાના મોતનું પણ જોખમ રહેલું છે.
આ બધું કેવી રીતે ઘટાડી શકાય?
યુવાનોને તમાકુ અને ધૂમ્રપાનના વ્યસનથી મુક્ત કરવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ જાગૃતિ છે. 2012થી ટીવી પર ધૂમ્રપાન અને તમાકુથી થતા નુકસાન વિશે જણાવવામાં આવી રહ્યું છે. ત્યારથી, ધૂમ્રપાન કરનારા અને તમાકુનું સેવન કરનારા લોકોની સંખ્યામાં થોડો ઘટાડો થયો છે.
આરોગ્ય મંત્રાલયના 2019માં હાથ ધરાયેલા ‘ગ્લોબલ યુથ ટોબેકો સર્વે’ અનુસાર, 2009માં ભારતની 8.1% વસ્તી ધૂમ્રપાન કરતી હતી, જે 2019માં ઘટીને 7.1% થઈ ગઈ હતી. એ જ રીતે, 2009માં, લગભગ 15 ટકા વસ્તીએ કોઈને કોઈ તમાકુ ઉત્પાદનનું સેવન કર્યું હતું, જેની સંખ્યા પણ 2019માં ઘટીને 9 ટકા થઈ ગઈ હતી.
આ સિવાય તમાકુ ઉત્પાદનો પર ટેક્સ વધારીને તેનો વપરાશ પણ ઘટાડી શકાય છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનનો રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે જો તમાકુ ઉત્પાદનો પર ઓછામાં ઓછો 10 ટકા ટેક્સ વધારવામાં આવે છે, તો તે ઉચ્ચ આવકવાળા દેશોમાં 4 ટકા અને ઓછી મધ્યમ આવકવાળા દેશોમાં 5 ટકા જેટલો ઘટાડો કરે છે.