વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનએ એમપોક્સના વધતા જોખમને લઈને આ વાયરસને વિશ્વ આરોગ્ય કટોકટી જાહેર કરી છે. Mpox, જેને મંકીપોક્સ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે કોંગો સહિત 13 આફ્રિકન દેશોમાં ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યો છે. આ બીમારીને કારણે અત્યાર સુધીમાં 524 લોકોના મોત થયા છે. WHO ના ડાયરેક્ટર-જનરલ ટેડ્રોસ અધાનમ ઘેબ્રેયસસ Mpoxના વધેલા કેસ બાદ પર IHR કટોકટી સમિતિની બેઠક કરી. તેમણે જણાવ્યું કે ત્રણ વર્ષમાં આ બીજી વખત છે જ્યારે Mpox કટોકટીની સ્થિતિ પર પહોંચી ગયો છે. તેમણે કહ્યું કે WHO આફ્રિકામાં એમપોક્સના પ્રકોપ પર કામ કરી રહ્યું છે.
જ્યારે આ રોગ વૈશ્વિક સ્તરે ફેલાવા લાગ્યો, ત્યારે તે પુરુષો સાથે સેક્સ કરનારા પુરુષોમાં વધુ ફેલાઈ રહ્યો હતો. Mpox દાયકાઓથી આફ્રિકાના ભાગોમાં છે. પ્રથમ કેસ 1970 માં કોંગોમાં નોંધાયો હતો અને ત્યારથી ફાટી નીકળ્યો છે. કોંગોમાં અત્યાર સુધીનો સૌથી ખરાબ પ્રકોપ જાન્યુઆરી 2023માં થયો હતો. અત્યાર સુધીમાં 27,000 કેસ નોંધાયા છે અને 1,100 થી વધુ મૃત્યુ થયા છે, જેમાંથી મોટાભાગના બાળકો છે. આ રોગ ફલૂ જેવા લક્ષણો અને પરુ ભરેલા ચાંદાનું કારણ બને છે અને તે સામાન્ય રીતે હળવા હોય છે, પરંતુ જીવલેણ હોઈ શકે છે.
મંકી પોક્સ સંક્રમિત વ્યક્તિના સંપર્કમાં આવવાથી ફેલાય છે. આમાં જાતીય સંભોગ અને ત્વચાથી ત્વચાનો સંપર્ક અને સંક્રમિત વ્યક્તિ સાથે નજીકથી વાત કરવાનો સમાવેશ થાય છે. આ વાયરસ તૂટેલી ત્વચા દ્વારા આંખો, શ્વસનતંત્ર, નાક અથવા મોંમાંથી શરીરમાં પ્રવેશી શકે છે. મંકી પોક્સ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતી વસ્તુઓ જેમ કે પથારી, કપડાં અને ટુવાલને સ્પર્શ કરવાથી પણ ફેલાય છે. વાંદરાઓ, ઉંદરો અને ખિસકોલી જેવા વાયરસથી સંક્રમિત પ્રાણીઓના સંપર્કમાં આવવાથી પણ આવું થઈ શકે છે. વર્ષ 2022 માં, મંકી પોક્સ વાયરસ જાતીય સંપર્ક દ્વારા વધુ ફેલાયો હતો. આ વખતે ડીઆર કોંગોમાં મંકી પોક્સ વાયરસનો ફેલાવો મોટે ભાગે જાતીય સંપર્કને કારણે છે, પરંતુ તે અન્ય સમુદાયોમાં પણ જોવા મળ્યો છે.
આ બીમારીથી બચવા માટે એડવાઈઝરી પણ જારી કરવામાં આવી છે. મંકી પોક્સથી સંક્રમિત કોઈપણ વ્યક્તિની નજીક ન જવાનું કહેવામાં આવ્યું અને જો નજીકમાં વાયરસ ફેલાતો હોય તો સાબુથી હાથ ધોવાનું રાખો. જ્યાં સુધી ગાંઠો ઠીક ન થાય ત્યાં સુધી સંક્રમિત વ્યક્તિને આઇસોલેટ કરી દેવી જોઈએ. WHO કહે છે કે રિકવરી પછી 12 અઠવાડિયા સુધી સેક્સ દરમિયાન કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. સૌથી સારો ઉપાય છે રસીકરણ કરાવવું. આ બીમારી માટે એક વેક્સિન છે.
