મહિલા અનામત બિલ મંગળવારે લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. કાયદા મંત્રી અર્જુન મેઘવાલે બિલ રજૂ કર્યું હતું. બુધવારે આજે લોકસભામાં આ બિલ પર ચર્ચા થશે. સંસદમાં પસાર થયા બાદ આ કાયદો બની જશે. મહિલા અનામત બિલ એક એવું બિલ છે જે લાંબા સમયથી સંસદમાં પસાર થવાની રાહ જોઈ રહ્યું હતું. તેને 1996માં દેવેગૌડા સરકાર દરમિયાન લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. તે પછી વાજપેયી સરકાર અને મનમોહન સરકારે પણ આ બિલ રજૂ કર્યું હતું, પરંતુ તે ક્યારેય સંસદમાં પસાર થયું ન હતું. આ વખતે સંસદમાંથી બિલ સરળતાથી પસાર થવાની આશા છે અને તેની સાથે 27 વર્ષની લાંબી રાહનો પણ અંત આવશે.
જો કે દેશમાં સમયાંતરે મહિલા આરક્ષણની ચર્ચા થતી રહી છે, પરંતુ હવે જ્યારે આ બિલ હેડલાઇન્સમાં છે. ત્યારે લોકોના મનમાં તેને લઈને ઘણા પ્રશ્નો છે, જેમ કે અનામત ક્યાંથી લાગુ થશે, શું તેમાં મહિલા સાંસદો હશે? સંસદ.. સંખ્યા શું હશે… લોકસભામાં બિલ રજૂ કરતી વખતે કાયદા મંત્રી અર્જુન મેઘવાલે કેટલાક અંશે આ પ્રશ્નોના જવાબ આપ્યા હતા. અર્જુન મેઘવાલે કહ્યું કે, અમે SC/ST માટેની જોગવાઈ મુજબ લોકસભામાં 33 ટકા મહિલાઓના આરક્ષણને લગતું બિલ રજૂ કરી રહ્યા છીએ. લોકસભા, વિધાનસભા અને દિલ્હી એસેમ્બલીમાં 33 ટકા સીટો મહિલાઓ માટે અનામત રાખવામાં આવશે. મહિલા અનામતનો સમયગાળો 15 વર્ષનો રહેશે. જો તેને વધારવો જ હોય તો ગૃહ વધારી શકે છે. લોકસભામાં 543 સીટો છે. કાયદો બન્યા બાદ મહિલાઓની સંખ્યા વધીને 181 થઈ જશે.
આઝાદી પહેલા પ્રથમ વખત સરોજિની નાયડુએ મહિલા આરક્ષણનો વિચાર આગળ ધપાવ્યો હતો. તે સમયે મહિલાઓ આઝાદીની ચળવળમાં સક્રિયપણે ભાગ લેતી હતી. 1931માં સરોજિની નાયડુએ બ્રિટિશ પીએમને એક પત્ર લખ્યો હતો. પત્રમાં તેમણે મહિલાઓને રાજકીય અધિકાર આપવાની વાત કરી હતી. સરોજિની નાયડુ મહિલાઓને નોમિનેટ કરવાની વિરુદ્ધ હતા. તેમનું માનવું હતું કે મહિલાઓનું નામાંકન તેમનું અપમાન છે. તે ઈચ્છતી હતી કે મહિલાઓ લોકશાહી ઢબે ચૂંટાય. આ પછી જ મહિલા અનામતની વાત શરૂ થઈ.
